Yas ve Melankoli

  Yas, öznenin nesnesini ve ya düşünsel bazı soyut değerleri kaybetmesi ( ülke,özgürlük ve bir ideal) ve bu kaybın kabullenilişini , aynı zamanda bu kayıpta kendini de tanıdığı bir süreçtir. Yas; öznenin nesnesini ve kimi kaybettiğini bildiği süreçlerden bu “kişi üzerinden kendinde neyi kaybettiğini” bilmediği bilinçdışı süreçlere kadar  kapsar. (Freud-1917). Melankoli ve yas arasındaki benzerlik   Freud’un dikkatini çekmiştir.İkisindeki ‘’kayıp’’ ve ‘’ eksik’’ olanla ilişki, psikanalitik literatüre yas ve melankoliyi bir arada düşünmeyi getirmiştir. Freud için melankolide, kişi bir kayıp yaşamıştır ve bu kaybın aslında ne olduğunu bilmiyordur; yastaysa bu kayıp bellidir fakat yine de kendindeki kayıptan bir haberdir.

   Kayıpla karşılaşıldığında öznenin seçtiği konum bir yas sürecine girmekle, yastan ayrışamamış melankolik özne konumunda  kalmak olabilir. Bu yüzden yas ve melankolinin kayıp ile ilişkileri benzer ama işleyiş süreçleri farklıdır. (Baltacı&Özkan, 2020).

   Freud için, kayıpla birlikte kişi bir soyut kavramı da kaybetmektedir ve bu kavram kendi ile ilgilidir.(Freud,1917) Bu da kaybın egoya yönelmesine ve kişinin kendini  suçlamasına neden olur.(Baltacı&Özkan, 2020). Lacan içinse melankoli de kayıp ve eksik birbirine karışmıştır. Özne bir kayıptan çok bir eksik ile karşılaşmaktadır. (Salecl, 2004). Bu yüzden simgesele taşınamayan ve gerçekte kalan bir kayıp söz konusudur. (Grigg, 2016).Lacan’ın kuramanına göre gerçek korku vericidir ve nevrotik bir düzene geçişimizin de temsilidir.Bu yüzden melankolide özne gerçeklikle bağını zayıflatmış durumdadır. Nevrotik yasta, arzunun kaybı ve öteki tarafından da arzulanmayı reddetmek vardır. (Verhaeghe, 2004, akt.Batuhan Demir) Nevrotik yası her ne kadar kuvvetli melankolik duyguları içerse de kişinin kendini yetersiz hissetmesinden ve arzu ile ilişkisinden tanıyabiliriz. Daha psikotik yas benzerliği taşıyan melankolide ise sanrısal bir suçluluk vardır fakat aynı zamanda bu kayıpla kalmak vardır. Babanın Adının düşmesi ile melankolinin benzerliği melankolinin neden bazı kuramcılar tarafından psikotik yapı içinde de ele alındığını verir. (Lacan, 2006)

Yasta kayıpla simgeselde bir karşılaşma varken, melankolide kayıpla gerçekte bir karşılaşma vardır. 

KAYNAKÇA: 

1-)Baltacı S.,Özkan A.(2020). Freud ve Lacan’ın Psikanalitik Kuramlarında Yastan Ayrışan Melankolik Özne. Psikoloji Çalışmaları - Studies in Psychology Cilt/Volume: 40, Sayı/Issue: 2, 2020 DOI: 10.26650/SP2019-0056

2-)Freud, S. (1917). Mourning and melancholia. (J. Strachey, Ed. ve Çev.), The standard edition of the complete psychological works of Sigmund Freud içinde (Vol. 14; s 243-258). London, England: Hogarth Press

3-)Grigg, R. (2016). Remembering and forgetting. Lacanian Compass Express, 3(2), 1-8.

4-)Lacan, J. (2006). Ecrits: The first complete edition in English. (B. Fink, Çev.). New York: Norton

5-)Salecl, R. (2004). On anxiety. London; New York: Routledge.

6-) Verhaeghe, P. (2008). On Being Normal and Other Disorders: A Manual for Clinical Psychodiagnostics. (S. Jottkandt, Trans.) London: Karnac Books

7-) Demir B.(2021). Yas Depresyon ve Tekrar. Felsefe Sanat ve Psikanaliz Dergisi.11-19.