Terapide Aktarım ve Karşı Aktarım

Psikoterapist; yakın ama işgalci olmayan, onaran ama yapılandırmayan, aktarımı kabul eden ama aktarım nesnesi gibi davranmayan, kapsayan ama muhtaç bırakmayan bir yerde durur. Bu yer danışanı ihlal etmeyen bir yerdir. Terapi sonunda kazanılmış bir ‘‘ içgörü‘‘ vardır. Seanslarda danışan anlatırken aynı zamanda kendisine temas etmenin yolunu, ruhsallığını inciten şeyleri tanımlamaya çalışmanın ve parçalarına ulaşabilmenin yollarını bulur. Bu yol öncekiler gibi yoksayan, yücelten veya minimize eden bir yol değildir. Örneğin; ‘‘Ben artık üzülmeyeceğim‘ şeklinde negatif duyguları bastırıp yıkıcı hale getirerek değil, ‘‘Beni burada üzen neydi ve bunun benim ruhsallığımdaki yeri neydi?‘‘ şeklinde soru sorma yönü ve şekli değişir. Terapistin vedası ve terapinin sonlanışı buralardadir; Temas edebilen soruları ve onları sorabilmeyi ötekinin ruhsallığına bırakabilmektedir.

Daha Fazla

Histeri ve Öteki Kadın

Histeriyi klinikte en çok , ‘‘öteki kadın, başka kadın‘‘ üzerinden tanırız. Histerik özne ikili ilişkiye başka bir kadını düşlemsel ya da gerçek olarak dahil ederek ödipal bir üçgen yaratır. Bu öteki kadınlar ‘‘ kadınsılığa dair bilgileri olan‘‘ kadınlardır. Özellikle kıskançlık ya da aldatılma düşlemlerinde çalışıldığında bir süre sonra partnerin arzusundan çok bu öteki kadına duyulan öfkenin hasedin daha kuvvetli olabileceğini görürüz. Bütün bu duygulanımlar bize histerik öznenin ödipi nasıl deneyimlediği hakkında bir bilgi verir. Dor( 2013), histeriğin yüceltme mekanizmalarına baktığında bu yüceltilmiş nesnenin bir babanın ikamesinden çok ‚‘‘eksiksiz baba‘‘ olduğunu söylemiştir. Bu dinamiğe baktığımızda babasının şefkatinden mahrum kalmış, onun idealizasyonunu karşılayamamış öznelerin neden histerik semptomlar geliştirdiklerini göstermektedir.

Daha Fazla

Yas ve Melankoli

Yas, öznenin nesnesini ve ya düşünsel bazı soyut değerleri kaybetmesi ( ülke,özgürlük ve bir ideal) ve bu kaybın kabullenilişini , aynı zamanda bu kayıpta kendini de tanıdığı bir süreçtir. Yas; öznenin nesnesini ve kimi kaybettiğini bildiği süreçlerden bu “kişi üzerinden kendinde neyi kaybettiğini” bilmediği bilinçdışı süreçlere kadar kapsar. (Freud-1917). Melankoli ve yas arasındaki benzerlik Freud’un dikkatini çekmiştir.İkisindeki ‘’kayıp’’ ve ‘’ eksik’’ olanla ilişki, psikanalitik literatüre yas ve melankoliyi bir arada düşünmeyi getirmiştir. Freud için melankolide, kişi bir kayıp yaşamıştır ve bu kaybın aslında ne olduğunu bilmiyordur; yastaysa bu kayıp bellidir fakat yine de kendindeki kayıptan bir haberdir. Kayıpla karşılaşıldığında öznenin seçtiği konum bir yas sürecine girmekle, yastan ayrışamamış melankolik özne konumunda kalmak olabilir. Bu yüzden yas ve melankolinin kayıp ile ilişkileri benzer ama işleyiş süreçleri farklıdır. (Baltacı&Özkan, 2020). Freud için, kayıpla birlikte kişi bir soyut kavramı da kaybetmektedir ve bu kavram kendi ile ilgilidir.(Freud,1917) Bu da kaybın egoya yönelmesine ve kişinin kendini suçlamasına neden olur.(Baltacı&Özkan, 2020). Lacan içinse melankoli de kayıp ve eksik birbirine karışmıştır. Özne bir kayıptan çok bir eksik ile karşılaşmaktadır. (Salecl, 2004).

Daha Fazla

Obsesif Özne ve Arzusu

Obsesyon nevrozu ilk Freud tarafından tekrarlayıcı düşünceler ve egoya yabancı olan engellenemeyen eylemlerden muzdarip kişiler için tanımlanmıştır.(McWilliams,2011). Lacan obsesyon nevrozu için kendine özgü kliniğinde histeri ve narsisizmden ayırt edici tanısı olarak ‘’arzu ile ilişkisini’’ ve ‘’öteki karşısında konumu’’ bakışını getirmiştir. Arzusundan korunmak için kendisine sihirli bir koruma alanı yaratan kompülsiyonları(tekrarlayıcı eylemleri) ile hem karşıt tepki oluşturma hemde yapma bozma eylemlerini sıklıkla tekrar ederler. Arzusundan bir diğer korunma yolu da ertelemektir.Fink(1997), obsesif bireyin idealize etmiş olduğu o gün, o ‘’kendi’’ zamanı gelinceye kadar ölü taklidi yaptığını söylemiştir. Buradaki arzusunun karşısındaki konumlanamayan öznenin ifadesi, bir kayıp süreci sonrasında yas tutan biri gibi olabileceği gibi,depresyondaki biri kadar donuk ve ifadesiz de olabilir. Kişi arzusunu da dondurmuştur, ama yok edememiştir. Obsesif kişinin meselesi biraz da buradadır.Arzudan bir şizoid kişideki kadar vazgeçebilmiş değildir, sadece onu dondurmuştur.Lacan’ın(1998)’de dediği gibi ya/ya da mekanizması ile bekletmektedir. (Atmaca,2017).

Daha Fazla

Narsisizm ve Psikanaliz

Bebek doğduğunda ideali kendi benliği içindedir ve daha narsistik konumundan dünyaya bakar. Dünyanın merkezinde olandır ; talepleri özellikle annesi tarafından karşılanmalıdır ve ötekilere kendi ihtiyaçlarını reddetmesi veya kapsamasına göre ruhsallığında yer açabilir. Doğduğu beşik,tahtıdır. Büyümek bu tahtan inmekle (emeklemek,yürümek), tahtına birilerinin oturabildiğini görmek ve buna tahammül edebilmekle ( kardeş ve üçüncü ile tanışan oidipus kompleksimiz) ve açıldıkça çok fazla tahtın olduğunu farkedip herkesin aynı ruhsallıkta olmadığını ama benliğinden daha üst veya alt konumda da olmadığını görebilmekle devam eder. Bu anlamda sağlıklı bağ kurmak için ilk adım annenin, çocuğun taleplerini duyabilmesi ve karşılayabilmesidir. Parman(2020), annenin bebeğe kapsayan-kapsanan bir ilişki sunduğunu söyler.Bir bebek ağladığında ona “Acıktın mı sen?” diye sorduğunda, bebek yaşadığı bu rahatsızlığın duyulduğunu ve bunun “açlık” olduğunu anlar. Böylelikle yaşadığı çatışma anne tarafından duyulmuş ve kendi ruhsallığında da tanımlanmış olur. Ama eğer anne bebeklikten çocukluk evresi boyunca onun taleplerini kapsayamazsa veya çocuk ebeveyni tarafından defalarca hayal kırıklığına uğrar ve başa çıkmak içib onlardan beklentisini benliğine geri çekerse ( bu düşlemsel olarak idealize edebileceği bir ebeveyn bulamayışı ile de ilgili olabilir) , narsisizm gelişir.

Daha Fazla