Psikolog Öznur Karaman
psikologoznurkaraman@gmail.com
psikologoznurkaraman@gmail.com

Yaklaşıyorum, Yakınlaşamıyorum: Şizoid Kişilik

Şizoid görüngü, öz-tecritten öte bir şey değildi. Ama bu tecrite bireyi ''benliği'' mecbur bırakırdı. Şizoid bireyin asosyal kişiden farkı ilişkiselliği aslında arzulaması idi. Asosyal kişi fantazminde de bir ilişki arzulamaz ve yakınlık kurmaktan kaçınırken, şizoid kişilerin her ne kadar ilişki ve yakınlık kurmakla ilgili ağır ketlemeler yaşasalar da bu ilişkiselliği ve yakınlığı arzularlardı. Hatta fantazminde (hayalinde) çokça düşlenen bu arzu kişiyi öyle tatmin ederdi ki işlevsel ve gerçekleşmiş şekilde yapmasına gerek duymazdı.  

Fantazmindeki yakınlığı bir yetişkin beklentisine çevirdiğindeyse en büyük korkusu ''yutulmak'' ile ilgiliydi. Eğer biri ile bağ kurar,yakınlaşır ve ona arzularını gösterebilirse ; bilinçdışı bir şekilde ''öteki''nin kendini yutacağından ve kendi alanının yok olacağından  korkardı. Küçükken yalnız bırakılmış, öteki olarak yine kendi zihni ve fantazmine terkedilmiş çocukların, büyüdüklerinde öteki ile tanışmalarında zorluk yaşamalarını çok doğal karşılarız. Görüntüde çok yüzeysel, duygulara temas etmeyen bir ilişki kuruyor gibi gözükseler de girmiş olmayı kabul ettikleri bağ için içlerinde birşeylerden vazgeçmiş olurlar. Onlar için ilişki, ruhsallıklarının bir payından vazgeçmekle ilgilidir. 

Ama yine de bağ kurmakla ilgili zihinleri fazla meşguldür. Direnç -arzu mekanizması gibi benliklerine rağmen denediklerini görürüz. Sevmeyi görünür yapmaktan öte sevilmeye müsaade etmeleri için de derinleşmeye ihtiyaç duyarlar. Çünkü izole haldeyken büyüttüğü boşluk açılacak, ötekiler tarafından görünecek belki yeterli ölçüde kapsanamayacak  ve bu seferde bu boşluğa ''düşme'' korkusu taşıyacaktır. Şizoid kişiler, sevginin gösterilişi ve verilişi için bilinçdışında ''yutulma ve düşme '' korkusu arasında sıkışmışlardır. Düşmemek için yaklaşır, yutulmamak için yakınlaşamazlar. Yine de bilinçdışı anlaşıldığında özellikle de ilk bağı terapist ve danışan terapötik olarak kurduğunda, bir kapsanma gerçekleşir. 

Psikolog Öznur Karaman